ABD Başkanı Donald Trump'ın Çin, Kanada ve Meksika'ya uyguladığı yeni gümrük vergileri, küresel ekonomiyi derinden sarsacak bir ticaret savaşının fitilini ateşledi. Komşu ülkelerden gelen mallara %25, Çin'den gelen mallara ise %20'lik yeni vergiler getirildi. Bu karar, halihazırda Çin'e uygulanan vergilerin iki katına çıkarılmasını da içeriyor. Yıllık 2,2 trilyon dolarlık ticareti etkileyen bu hamle, finans piyasalarında şok etkisi yarattı. ABD hisse senedi endeksleri düşüş yaşarken, Meksika Pesosu ve Kanada Doları değer kaybetti. Trump, bu eylemlerini uyuşturucu akışını engelleme ihtiyacıyla gerekçelendirirken, aynı zamanda yerel üretimi artırmayı ve istihdamı desteklemeyi hedeflediğini belirtti. Şirketleri ABD'de üretim yapmaya teşvik eden Trump, bu durumda gümrük vergisinden muaf tutulacaklarını açıkladı. Bu kararın uzun vadeli sonuçları ve olası uluslararası tepkiler merakla bekleniyor.

Üç Ülkenin Karşılık Verme Hamleleri

Kanada, 20,7 milyar dolar değerindeki ABD ithalatına %25'lik gümrük vergisi uygulayacağını duyurdu. Trump'ın vergileri 21 gün içinde kaldırmaması durumunda, bu rakam 86,2 milyar dolara yükselecek. Kanada, alkollü içecekler, ev aletleri ve Florida portakalları gibi ürünleri hedef alacağını açıkladı. Başbakan Justin Trudeau, bu tarifelerin ABD, Meksika ve Kanada arasındaki serbest ticaret anlaşmasını ihlal edeceğini belirtti. Meksika da ABD'ye karşı benzer önlemler alacağını duyurdu. Hem Meksika hem de Kanada, bu gümrük vergilerinin Kuzey Amerika ekonomisi üzerinde ciddi etkileri olabileceği konusunda uyarıda bulundular. Ülkeler, ABD'deki otomobil, makine ve tarım sektörlerinin bu ülkelerden ithalata bağımlı olduğunu vurguladılar. Bu durum, olası bir ticaret savaşının küresel tedarik zincirlerini ciddi ölçüde bozabileceği endişesini artırıyor.

Çin'in Misilleme Adımları

Çin, ABD'nin gümrük vergisi kararına, belirli ABD tarım ve gıda ürünlerine ek vergiler getirerek karşılık verdi. Kanatlı hayvan, arpa, mısır, pamuk gibi ürünlere %15, soya fasulyesi, domuz eti, dana eti gibi ürünlere ise %10 ek vergi uygulanacak. Çin, bu hamleyi ABD'nin Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) kurallarını ihlal ettiği gerekçesiyle açıkladı. Ayrıca, 15 ABD şirketini ihracat kontrol listesine alırken, 10 şirketi de Tayvan'a silah satışı ve askeri işbirliğinde bulunduğu gerekçesiyle "güvenilmez varlık" listesine ekledi. Bu durum, ticaret savaşının sadece ekonomik değil, aynı zamanda jeopolitik boyut da kazanabileceğini gösteriyor. Çin, ABD'nin ticaret savaşı başlatma girişimlerine karşı kararlı bir şekilde direneceğini açıkça belirtti.

Analistlerin Değerlendirmesi

Analistler, Trump'ın kararının küresel ekonomiyi ateşe verebilecek riskli bir oyun olduğunu belirtiyor. Özellikle Trump'ın daha önce uyguladığı vergilerin ABD çiftçilerine ağır maliyetler getirdiği ve Çin pazarında pay kaybına yol açtığı hatırlatılıyor. ABD'nin ticaret savaşı stratejisinin uzun vadede olumlu sonuçlar doğurup doğurmayacağı büyük bir soru işareti oluşturuyor. Ekonomistler, bu durumun küresel büyümeyi yavaşlatabileceği ve küresel enflasyonu artırabileceği konusunda uyarıyorlar. Avrupa Birliği'nden yapılan ithalata da benzer gümrük vergilerinin uygulanmasının gündeme gelmesi, endişeleri daha da artırıyor. Bu durumun küresel ticarette yeni bir düzenin başlangıcı olabileceği veya mevcut düzenin daha da bozulmasıyla sonuçlanabileceği olasılıkları üzerinde duruluyor.